غذاهای سنتی و محلی قشم
نوشته شده توسط : faezeh

غذاهای سنتی

۱ ـ نان تخم‌مرغى (چم‌چمو)

مواد لازم: آب ـ آرد ـ روغن ـ تخم‌مرغ ـ شکر

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب و آرد، خمیر نان را به صورت رقیق تهیه و سپس زرده و سفیده چند عدد تخم‌مرغ و شکر را به آن اضافه مى‌نمایند، مخلوط را آنقرد به هم مى‌زنند تا آماده شود. ماهى‌تابه را روى شعله گاز مى‌گذارند و کمى روغن در آن مى‌ریزند. روغن که داغ شد با قاشق یا ملاقه یا پیاله یا استکان کمى از مخلوط آماده شده را در ماهى‌تابه مى‌ریزند این مخلوط به علت رقیق بودن در روغن پهن مى‌شود، با قاشق آن را در روغن مى‌گردانند تا سرخ و برشته شود. همین‌طور ادامه مى‌دهند تا مخلوط تمام شود. نان‌هاى تهیه شده معمولاً به صورت گرد است و حدود ۵۰ تا ۶۰ گرم وزن دارد. اگر در خانواده بچه‌هاى کوچک باشند چند تا از نان‌ها را به شکل مربع، مستطیل، مثلث و حتى قایق و… درست مى‌نمایند.این نان با عسل، مربا، شیره شکر و دوشاب در صبحانه مصرف مى‌شود، در شهر قشم بیشتر رواج دارد و در بقیه نقاط جزیره به خصوص درگهان و هلر هم از این نوع نان در منازل پخته مى‌شود.

۲ ـ نان بنى یا لیهى

مواد لازم: آب ـ آرد ـ روغن ـ نمک و آب سوراغ

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب، آرد و کمى نمک خیمر نان تهیه مى‌شود، سپس خمیر را به شکل گلوله‌هاى کوچک (چانه) ۵۰ گرمى درمى‌آورند، چانه‌ها را با دست کمى پهن مى‌کنند و با وردنه (چووه ـ چوب استوانه‌اى شکل) آن را پهن و روى بنى (باشتک دایره‌اى محدب که از الیاف و تکه‌هاى پارچه ساخته و روى آن پارچه و روى پارچه تورى چشم ریز کشیده شده است) پهن مى‌نمایند تا به شکل دایره‌اى به قطر ۴۰ تا ۵۰ سانت برسد، سپس آن را روى تابه داغ که روى شعله گاز قرار دارد مى‌گذارند تا پخته شود. پس از پخته شدن. روغن داغ و آب سوراغ روى آن مى‌مالند. این نوع نان که دایره‌اى شکل و به نازکى نان لواش است در صبحانه و شام با چاى شیرین خورده مى‌شود و در تمام فصول سال در قشم و روستاهاى جزیره تهیه مى‌شود. قبلاً بیشتر در منازل مصرف داشت اما اکنون در محل‌هاى خاص و حتى بازار براى عموم به فروش مى‌رسد.

۳ ـ نان خمیر تره

مواد لازم: آب ـ آرد ـ روغن ـ تخم‌مرغ ـ مایه خمیر و کمى نمک

روش تهیه: با مخلوط نمودن مایه خیمر، آب، آرد و نمک خیمر نان تهیه مى‌شود. این خمیر چند ساعت باید بماند تا آماده پخت شود. معمولاً شب خمیر را تهیه و صبح زود از خیمر آماده شده چانه درست مى‌نمایند. چانه‌ها را با دست پهن مى‌کنند تا به صورت گرد به قطر حدود ۱۰ سانتى‌متر شود سپس آنها را یکى یکى داخل روغن داغ درون تابه مى‌اندازند و پشت و رو مى‌کنند تا خوب پخته شود (در قدیم براى پشت و رو کردن نان در تابه از شیئى آهنى و قاشق مانند که انتهاى آن به شکل دنباله قاشق و ابتداى آن گرد بود استفاده مى‌کردند و به آن محماس مى‌گفتند) چون داراى تخم‌مرغ و مایه خمیر است کمى پف مى‌کند و معمولاً توخالى و سرخ و خوشمزه است. این نوع نان را صبح‌ها با دوشاب یا عسل یا شیره کره میل مى‌کنند. بعضى‌ها نوع شیرین آن را دوست دارند که به جاى نمک، شکر در خمیر آن به کار مى‌برند.این نوع نان که مورد علاقه غیربومیان هم مى‌باشد در منازل پخت و در بازار عرضه مى‌شود. پخت آن مختص زنان نیست و مردان خبره در این کار در قشم وجود دارند مخصوصاً آشپزهاى موتور لنج‌ها.در ماه با برکت رمضان از این نان براى سحرى استفاده مى‌شود در بازار قدیم قشم اطراف بازار ماهى فروشان عصر روزهاى ماه رمضان به فروش مى‌رسد.

۴ ـ نان دستی

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک ـ روغن مایع و آب سوراغ

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب، آرد و نمک خمیر نان را تهیه مى‌گذارند چند لحظه بماند، سپس از آن چانه‌هاى ۶۰ گرمى درست مى‌کنند و آنها را به وسیله دست در سینى پهن مى‌نمایند تا به شکل دایره به قطر تقریبى ۲۰ سانتى‌متر شود، پس از آماده شدن آنها را روى پارچه یا سفره مى‌چینند و یکى یکى روى تابه گرد محدب که قطر آن حدود ۵۰ سانتى‌متر است روى چراغ گاز قرار گرفته مى‌گذارند و با یک انبر یا سیخ کوچک آنها را پشت و رو مى‌کنند تا پخته شود. بعد از پخته شدن نان را از روى تابه برمى‌دارند و روغن مایع داغ کرده و آب سوراغ روى آن مى‌پاشند. این نوع نان مخصوص صبحانه است که با چاى شیرین خورده مى‌شود و صبح‌ها در منازل شهر قشم و حتى روستاها پخته مى‌شود اگر آرد آن سبوس‌دار باشد طعم بهترى خواهد داشت.یک نوع دیگر از این نان ـ که براى مراسم فاتحه‌خوانى تهیه مى‌شود ـ پس از پخته شدن و آغشته شدن با روغن به جاى آب سوراغ یا مهیاوه روى آن شکر یا خاکه قند مى‌پاشند و کسانى که طى سه روز در مراسم شرکت مى‌کنند با این نان همراه با تخم‌مرغ آب‌پز پذیرایى مى‌شوند. این نوع نان براى فروش پخته نمى‌شود و فقط در منازل یافت مى‌شود.

۵ ـ نان ریخته یا رخته

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک ـ آب سوراغ

روش تهیه: از مخلوط آب، آرد، نمک و آب سوراغ خمیرى نیم‌بند و نیمه مایع در یک کاسه بزرگ تهیه و تابه مخصوصى را که معمولاً از شیراز مى‌آورند روى چراغ گاز مى‌گذارند تا داغ شود، سپس با استکان یا لیوان کوچک از خمیر تهیه شده را روى تابه مى‌ریزند و با دست یا ملاقه آن را به صورت دایره به قطر حدود ۲۰ سانتى‌متر پهن مى‌کنند این نان فوراً پخته مى‌شود و چون آب سوراغ در خمیر آن به کار رفته نان‌ها قرمز رنگ مى‌شوند، در بعضى موارد پیاز خرده شده را در خمیر مخلوط مى‌نمایند. این نوع نان در صبحانه مصرف مى‌شود اگر با پیاز تهیه شده باشد با چاى مصرف مى‌شود و اگر ساده باشد با عسل یا مربا خورده مى‌شود. نان ریخته در پاییز در منازل قشم و روستاهاى جزیره معمولاً هفته‌اى یکبار پخته مى‌شود. اخیراً نوع پیازى آن را کمتر پخت مى‌نمایند.

۶ ـ نان چووه

مواد لازم: آب ـ آرد ـ روغن ـ نمک ـ آب سوراغ و روغن مایع

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب، آرد و کمى نمک خمیر نان را تهیه نموده و از آن چانه‌هاى ۵۰ گرمى درست مى‌نمایند، بعد چانه‌ها را یکى یکى در روى میز گرد کوچک به نام خن با چووه (وردنه ـ چوب استوانه‌اى شکل) به شکل دایره به قطر ۲۰ سانتى‌متر پهن مى‌کنند، چانه‌هاى پهن شده را روى تابه که قبلاً آماده و روى چراغ گاز داغ شده مى‌گذارند تا پخته شود. پس از پخته شدن نان را از روى تابه برمى‌دارند و روغن مایع داغ و کمى سوراغ روى آن مى‌پاشند. این نوع نان شبیه نان دستى است و خیلى نازک مى‌باشد، معمولاً براى صبحانه با چاى مصرف مى‌شود.این نوع نان در تمام فصول پخته مى‌شود، قشم مرکز پخت این نوع نان است و بیشتر در منازل و براى اهل خانواده پخته مى‌شود البته به همسایه‌ها هم داده مى‌شود. اخیراً با توجه به ازدیاد افراد غیربومى (مخصوصاً مجردها) این نوع نان در بازارها و محل‌هاى مخصوص به فروش مى‌رسد و در روستاها هم کم‌کم پخت و مصرف آن

۷ ـ نان توموشى یا تومشتى

مواد لازم: آب ـ آرد ـ روغن مایع ـ کمى نمک و آب سوراغ

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب، آرد و کمى نمک خمیر شل و آبکى درست نموده و در یک ظرف مى‌گذارند، تابه مخصوص را روى شعله گاز قرار داده تا گرم شود، پس از داغ شدن تابه با دست از خمیر شل داخل ظرف برداشته و روى تابه مى‌کشند تابه صورت نان گرد نازک دایره‌اى شکل به قطر ۲۵ تا ۳۰ سانتى درآید، نان که برشته شد آب سوراغ روى آن مى‌پاشند تا گل‌گلى شود سپس با دست نان را که از تابه جدا شده برداشته و در ظرف مى‌گذارند و روغن داغ روى آن مى‌پاشند. این نوع نان مانند پوست پیاز نازک است، از ۲۵۰ گرم خمیر شل مى‌توان بیش از ۱۵ عدد نان تهیه نمود، تازه آن خوشمزه‌تر است.این نوع نان در تمام فصول در قشم و روستاهاى جزیره پخته مى‌شود. این روزها حتى در شهرها و روستاهاى استان هرمزگان هم پخته مى‌شود. اخیراً براى پهن نمودن خمیر بر روى تابه به جاى دست از جلد نوار کاست استفاده مى‌کنند و بچه‌ها به آن نان نوارى مى‌گویند. با توجه به مشترى فراوان براى این نوع نان، در محل‌هاى خاص شهر قشم از قبیل پارک زیتون، دور میدان پاسداران و… زنان به پختن آن اشتغال دارند.بعضى‌ها به جاى آب سوراغ از مهیاوه استفاده مى‌نمایند اما نان تومشتى گل سوراغى خوشمزه‌تر است.

۸ ـ نان رخته‌تر شو

مواد لازم: آب ـ آرد ـ روغن مایع ـ نمک و مایه خمیر

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب، آردنمک خمیر نان را به صورت شل تهیه و سپس مقدارى مایه خمیر به آن اضافه مى‌نمایند، چند ساعت بعد که خمیر آماده شد تابه را روى چراغ گاز مى‌گذارند تا گرم شود. پس از داغ شدن تابه از خمیر نان تهیه شده که به صورت شل مى‌باشد با استکان یا لیوان کوچک یا پیاله برداشته و روى تابه مى‌ریزند و با ملاقه آن را پهن مى‌نمایند تا به صورت دایره به قطر حدود ۲۰ سانتى‌متر شود، پس از برشته شدن کمى روغن داغ مایع روى آن مى‌مالند. این نان به علت مصرف خمیر مایه در خمیر آن کمى ترش مزه است.نان رخته‌تر شو فقط در قشم و در پاییز و زمستان پخته مى‌شود و با عسل، مربا، شیره شکر و یا دوشاب در صبحانه میل مى‌شود.

۹ ـ نان کیک

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک ـ مایه خمیر ـ مهیاوه و روغن مایع

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب، آرد و نمک خمیر نان را تهیه و مقدارى مایه خمیر به آن اضافه مى‌نمایند و چند ساعت مى‌گذارند بماند تا خمیر آماده شود. پس از آماده شدن خمیر آن را به صورت چانه درمى‌آورند و چانه‌ها را پهن مى‌کنند تا به صورت دایره به قطر ۷ تا ۱۰ سانتى‌متر شود. سپس تنور گلى را داغ مى‌کنند (قبلاً براى داغ نمودن تنور از هیزم استفاده مى‌شد ولى حالا با شعله گاز این کار را انجام مى‌دهند) پس از داغ شدن تنور نان‌ها را یکى یکى به دیواره تنور مى‌چسبانند و پس از پخته شدن نان را از تنور بیرون مى‌آورند و مهیاوه و روغن مایع روى آن مى‌پاشند، در بعضى مواقع زیره یا کنجد هم روى نان پاشیده مى‌شود. این نوع نان را معمولاً به تعداد زیاد درست مى‌کنند و صبح‌ها در بازار به فروش مى‌رسانند.در تمام ایام سال در قشم از این نوع نان پخته مى‌شود و افرادى هستند که به پختن این نوع نان اشتغال دارند.

۱۰ ـ نان خمیر خشکه

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک ـ آب سوراغ ـ روغن مایع و مایه خمیر

روش تهیه: آب، آرد، نمک و مایه خمیر را اواخر شب مخلوط مى‌کنند و خمیر به دست آمده را در ظرف دربسته مى‌گذارند تا خمیر آماده شود (وربیاید)، صبح زود پس از کمى مشت و مال (ورز دادن) خمیر آماده شده، آن را به صورت چانه‌هاى ۲۰ گرمى درمى‌آورند و هر چانه را پهن مى‌نمایند تا به شکل گرده به قطر ۵ تا ۱۰ سانتى‌متر شود، سپس آنها را روى تابه داغ مى‌گذارند و زیر و بالا و پشت و رو مى‌کنند تا پخته شود. این نان پس از پخته شدن پف مى‌کند ولى پف آن زود از بین مى‌رود، نان‌ها را از روى تابه برداشته و در بشقاب مى‌گذارند و روى آن مهیاوه یا سوراغ و بعد روغن داغ مى‌پاشند، این نوع نان بدون آب سوراغ و یا مهیاوه در صبحانه با پشمک شکر یا پشمک ارده و یا حلوا شکرى خورده مى‌شود. پخت این نان بیشتر فصول در قشم رواج دارد.

۱۱ ـ نان گرده‌شورى

مواد لازم: آب ـ آرد ـ مایه خمیر ـ شکر ـ آب سوراغ یا مهیاوه

روش تهیه: آب، آرد، مایه خمیر و شکر را با هم مخلوط مى‌کنند تا خمیر درست شود، خمیر به دست آمده را چند ساعت مى‌گذارند تا آماده شود، پس از آماده شدن خمیر را به صورت چانه درمى‌آورند و سپس چانه‌ها را با چووه (چوب استوانه‌اى شکل ـ وردنه) پهن کرده و روى تابه گرم خشک بدون روغن مى‌گذارند، پس از پف کردن و پخته شدن، نان را از روى تابه برمى‌دارند و با برگ نخل روى آن آب سوراغ یا مهیاوه مى‌پاشند.این نوع نان بیشتر در روستاهاى کاروان، گوشه، توریان، گربدان و رمکان تهیه مى‌شود.

۱۲ ـ نان کپ تابه‌اى

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک ـ شکر ـ تخم‌مرغ ـ شیر و رازیانه

روش تهیه: با مخلوط نمودن مواد لازم خمیر نان تهیه مى‌شود، خمیر آماده شده را به صورت چانه درمى‌آورند و چانه‌ها را با دست پهن مى‌کنند تا به صورت دایره‌اى شکل شود سپس آن را روى تابه دسته‌دار که روى شعله گاز گرم شده و مى‌گذارند پس از پخته شدن یک طرف نان آن را برمى‌گردانند تا طرف دیگرش هم پخته شود. در برخى موارد به جاى برگرداندن نان، تابه را در حالى که نان به آن چسبیده است برمى‌گردانند.این نوع نان بیشتر در قشم و روستاهاى حومه تهیه مى‌شود.

۱۳ ـ نان سته پوری

مواد لازم: آب ـ آرد ـ روغن و شکر

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب، آرد، شکر خمیر نان تهیه مى‌شود. سپس آن را به صورت چانه درمى‌آورند و هر چانه را به صورت چهارگوش پهن مى‌نمایند، تابه را با روغن چرب نموده و چانه شکل داده شده را روى آن مى‌گذاریم تا پخته شود.این نوع نان بیشتر در روستاهاى سوزا، کوشه و مسن تهیه مى‌شود.

۱۴ ـ نان لگیمات

مواد لازم: آب ـ آرد ـ روغن ـ تخم‌مرغ ـ شکر ـ هل ـ زعفران و روغن

روش تهیه: مواد لازم را مخلوط کرده و خمیر را به صورت نیمه آبکى تهیه مى‌نمایند و بعد خمیر نمیه آبکى را روى تابه روغن مالى شده پهن مى‌نمایند تا پخته شود پس از پخته شدن یک طرف، آن را برمى‌گردانند تا طرف دیگر نان هم پخته شود.این نوع نان بیشتر در ایام ماه مبارک رمضان جهت افطارى در روستاهاى کوشه، توریان و شهر قشم تهیه مى‌شود.

۱۵ ـ نان دنگن

مواد لازم: آب ـ آرد ـ مایه خمیر ـ تخم‌مرغ ـ شکر ـ هل ـ زعفران و روغن

روش تهیه: با مخلوط کردن مواد لازم خمیر نان را به صورت نیمه آبکى تهیه مى‌نمایند و پس از ۳ الى ۵ ساعت که خمیر آماده شد، روغن را در تابه داغ مى‌نمایند و با قاشق خمیر تهیه شده را به صورت دانه کوچک و لقمه‌اى در روغن داغ سرخ مى‌کنند.این نوع نان بیشتر در روستاى کوشه و در ایام ماه مبارک رمضان براى افطارى تهیه مى‌شود.

۱۶ ـ نان پکاره

مواد لازم: آب ـ آرد ـ مایه خمیر ـ تخم‌مرغ ـ سبزى (گشنیز) ـ پیاز خورد شده ـ آرد نخود ـ فلفل ـ نمک و روغن

روش تهیه: با مخلوط نمودن مواد لازم خمیر را به صورت آبکى تهیه و پس از چند ساعت که خمیر آماده شد، با قالب یا قاشق از خمیر آماده شده را در روغن داغ درون تابه سرخ مى‌کنند.این نان بیشتر در ایام ماه مبارک رمضان در روستاهاى حومه قشم تهیه مى‌شود.

۱۷ ـ نان پیشى

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب و آرد و نمک خمیر نان را فورى تهیه مى‌کنند و سپس خمیر را با قاشق روى تابه که با روغن چرب شده است ریخته و آن را با برگ درخت خرما پهن مى‌کنند تا پخته شود.

۱۸ ـ نان محلی

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک و روغن

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب و آرد و نمک خمیر این نان را به صروت کمى رقیق تهیه و سپس با کمک برگ نخل روى تابه که با روغن چرب شده است مى‌مالند، وقتى نان کمى پخته شد روى آن سوراخ‌هایى ایجاد مى‌شود، روى نان مقدارى روغن مى‌پاشند و از روى تابه برمى‌دارند.

۱۹ ـ نان چباب

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک ـ مایه خمیر و روغن مایع

روش تهیه: خمیر این نان را با مخلوط نمودن آب، آرد، نمک و مایه خمیر به صورت کمى رقیق تهیه مى‌نمایند و پس از چند ساعت که خمیر آماده شد، تابه را روى ذغال قرمز شده مى‌گذارند و خمیر را به وسیله برگ نخل روى آن مى‌مالند بعد از اینکه خمیر به تابه چسبید، تابه را روى آتش ذغال برمى‌گردانند تا طرف روى آن هم پخته شود. این نان تقریباً شبیه نان سنگک است.

۲۰ ـ نان فوگاح

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک ـ مایه خمیر

روش تهیه: با مخلوط نمودن مواد لازم و تهیه خمیر آن را چند ساعت مى‌گذارند بماند تا خیمر آماده شود، پس از آماده شدن خمیر را به صورت چانه‌هاى کوچک توپى درمى‌آورند و آنها را در روغن داغ داخل تابه سرخ نموده و در شربت سکنجبین قرار مى‌دهند.

۲۱ ـ نان چپاتى

مواد لازم: آرد ـ آب خرما ـ مایه خمیر

روش تهیه: خمیر این نان را با مخلوط نمودن آرد، آب، خرما و مایه خمیر (بعضى‌ها بدون مایه خمیر درست مى‌نمایند) خمیر نان را تهیه و پس از آماده شدن آن را به صورت چانه درمى‌آورند و پس از زدن روغن آن به شکل مربع درمى‌آورند و در روى تابه مى‌پزند.

۲۲ ـ نان تنوری

مواد لازم: آب ـ آرد ـ نمک ـ روغن مایع و تخم‌مرغ

روش تهیه: با مخلوط نمودن آب، آرد و نمک خمیر را تهیه و آن را به صورت چانه درمى‌آورند و بعد چانه‌ها را با دست پهن مى‌کنند و موقع چسباندن به تنور گلى کمى روغن و تخم‌مرغ روى آن مى‌مالند. براى پختن این نان باید توجه داشت که تنور کاملاً گرم شود. علامت گرم شدن تنور این است که تنور بعد از قرم شدن به رنگ سفید درمى‌آید.

معانى برخى واژه‌ها

هوک راغ یا آب سوراغ ـ آب ماهى نمک سود (ماهى‌هاى ساردین) که به وسیله خاک سرخ جزیره هرمز رنگین شده است.

مهیاوه ـ محلول ماهى‌هاى ریز (متوتا) که با آب و ادویه کوبیده شده

چووه ـ چوب استوانه‌اى به طول ۲۵ تا ۳۰ سانتى‌متر که همان وردنه است

خون یاخن ـ میزى است چوبى که به صورت دایره مسطح با پایه‌هاى چوبى به ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتى‌متر

کردن ـ اجاق صحرایى که معمولاً از ۳ تکه سنگ متوسط به صورت سه پایه ساخته مى‌شود و وسط آن آتش درست مى‌کنند.

مهماس ـ شیئى قاشق مانند از جنس آهن که سر آن مسطح و دایره‌اى شکل و دنباله آن مانند دسته قاشق است و براى جابه‌جا کردن نان خمیر تره در تابه از آن استفاده مى‌نمایند.

در گذشته، نان مصرفى مردم قشم در خانه‌ها پخت مى‌شد. اما، به مرور که اداره‌هاى دولتى تأسیس شدند و کارکنان و کارمندان با خانواده‌هاى خود در قشم سکونت کردند و همراه با آن صنایع و کسب و کار گسترش یافت، نانوایى‌هاى عمومى به منظور تأمین نان موردنیاز مردم غیربومى شروع به فعالیت کردند و رفته رفته تعداد آنها رو به افزایش نهاد.با این وصف، و با توجه به ینکه جزیره پهناور قشم افزون بر ۶۲ روستا دارد، اکثر مردم ترجیح مى‌دهند نان مصرفى خود را در خانه و به شیوه‌هاى سنتى پخت مى‌کنند. انصافاً نیز باید گفت که نان خانگى هم طعم و عطر و بوى بهترى دارد و هم اینکه نسبت به نان عرضه شده در نانوایى‌ها با صرفه‌تر است.خانواده‌هاى قشمى، در هر نوبت پخت نان در منزل، به اندازه مصرف چند روز خود نان مى‌پزند و هر چند گاه یک بار پس از مصرف نان‌ها دوباره اقدام به پخت مى‌کنند.عمده وسیله پخت نان خانگى و سنتى در قشم ساج یا تابه است و گرچه سابقاً از اجاق‌هاى سنتى و تنور (با استفاده از حرارت آتش چوب) براى این کار استفاده مى‌شد اما امروزه چراغ و اجاق گازسوز از جمله منابع حرارتى پخت نان در خانه‌ها است.درباره نان سنتى قشمى‌ها گذشته از شهرت آنها در خطه جنوب به دلیل خوش طعم بودن، آنچه موضوع را جالب‌تر مى‌کند تنوع آن و موارد استفاده اختصاصى برخى نان‌ها (مثلاً براى سفره افطار ماه مبارک رمضان، عزادارى‌ها، عروسى‌ها و…) است.در جزیره قشم بیش از ۲۰ نوع نان خانگى به شیوه سنتى و با استفاده از مواد معطر مختلف پخت مى‌شود.

غذاهای محلی قشم

زنان جزیره قشم از ماهى، میگو. خرچنگ، گوشت، خرما، آرد، شکر، روغن و حبوبات انواع غذاهاى خوشمزه و اشتهاآور درست مى‌کنند.
۱ ـ ماهى برشته ـ کباب ذغالى

براى برشته کردن ماهى‌هاى کوچک مانند ساردین، گاریز یا بیاح شکم آنها را خالى نمى‌کنند. اما شکم ماهى‌هاى بزرگ مانند سنگسر، سرخو، هور، زرده و همه ماهیان بزرگ هنگام شستن خالى مى‌شود و مخلوطى از گشنیز، شوید، پیاز خرده شده، فلفل و ادویه و گاهى فلفل سبز در شکم ماهى جا داده مى‌شود و روى ورقه فلزى که روى آتش گاز یا ذغال آماده شده است گذاشته مى‌شود.

قابل توجه اینکه ماهى‌ها را حداقل یک ساعت جلوتر نمک زده تا کاملاً نمک به خود بگیرد و هنگام پختن از نمک شسته نشود. ورقه فلزى باید کاملاً داغ باشد اگر نه پوست ماهى به ورقه فلزى مى‌چسبد و کنده مى‌شود.بعد از پختن ماهى‌هاى باید آنها را در ظرفى درب‌دار گذاشت و چند قطره آب به آن پاشید تا در اثر بخار ماهى‌هاى داغ، روغن در زیر پوست آنها بپیچد و هنگام مصرف پوست آن به راحتى کنده شود.ماهى را هنگام مصرف با خرما و یا رطب فراوان میل مى‌نمایند.
۲ ـ کلمبا kolomba

گندم دلانده (پرک شده) را که از قبل خیسانده شده در قابلمه آب جوش ریخته و بعد ماهى را در آب نمک و زردچوبه جوشانده و استخوان‌هاى آن را جدا مى‌کنیم و با سبزى (گشنیز و شوید خرد شده) مخلوط مى‌کنیم و هنگامى که گندم در حال جوش قوام آمد ماهى و سبزى را به آن اضافه مى‌کنیم تا گندم‌ها غلیظ شود و کمى با سبزى و ماهى بجوشد. اگر از ماهى بزرگ استفاده مى‌شود براى اینکه بوى ماهى برطرف شود باید آن را با سبزى‌هاى خرد شده کمى در روغن داغ تفت داد.کلمبا را با روغن حیوانى که در قشم تهیه مى‌شود صرف مى‌کنند. این روغن را به زبان محلى روغن جونون مى‌گویند (یعنى روغن خوب)
۳ ـ زیبون zebon

اول سیب‌زمین‌هاى خلال شده درشت را در روغن سرخ کرده و کمى زردچوبه و نمک به آن اضافه مى‌کنیم. ماهى را که از قبل نمک زده بودیم شسته و به آن زردچوبه. ادویه و فلفل مى‌زنیم و با ادویه در روغن سرخ مى‌کنیم مقدارى پیاز خرده شده را با یک عدد گوجه‌فرنگى کوچک رنده شده در روغن تفت مى‌دهیم، آنگاه مقدارى روغن در قابلمه ریخته و به اندازه ته قابلمه نانى را برش زده (نان محلى توموشى) و در ته قابلمه گذاشته مى‌شود تا هنگامى که مواد سرخ شده را در قابلمه مى‌ریزیم مواد به ته قابلمه نچسبد.بعد از گذاشتن نان در کف قابلمه، مواد سرخ شده را روى آن مى‌گذاریم و بعد برنجى را که از قبل آماده کرده‌ایم (پلو ساده) روى مواد سرخ شده مى‌ریزیم و چند دقیقه‌اى روى شعله کم مى‌گذاریم تا دم بکشد.
۴ ـ موفلک moflak

گندم دلانده (گندم یا جو پرک شده) را در دیگ برشته مى‌کنیم تا رنگ آن قهوه‌اى شود. بعد گندم‌هاى برشته را مانند برنج در آب مى‌خیسانیم.پیازهاى خرد شده را کمى تفت مى‌دهیم و بعد به آن زردچوبه اضافه مى‌کنیم. پوست و استخوان ماهى ا که از قبل در آب نمک و زردچوبه جوشانده‌ایم جدا کرده و با پیاز سرخ مى‌کنیم و آبى که ماهى را در آن جوشانده‌ایم به ماهى و پیاز سرخ شده اضافه مى‌کنیم هنگامى که آب جوش آمد گندم‌هاى خیس شده را به آن اضافه مى‌کنیم و صبر مى‌کنیم تا کاملاً آب آن بخار شود و دم بکشد.هنگامى که در حال دم کشیدن است مى‌توانید مقدارى تخم گشنیز را روى گندم‌ها بپاشید.
۵ ـ طرز تهیه ادویه محلى

گشنیز، زیره، دارچین، فلفل سیاه، هل، میخک و زنجبیل همه را آسیباب کرده و آنها را مخلوط مى‌کنیم (این ادویه براى معطر کردن غذا بسیار مناسب است) و هنگام دم کشیدن غذا روى غذاها پاشیده مى‌شود.
۶ ـ هوارى haware

ابتدا پیاز را کمى تفت مى‌دهیم و بعد سبزى (گشنیز، شوید، شنبلیله. سیر) را در روغن سرخ کرده ماهى را که قبلاً نمک زده‌ایم از نمک شسته و آن را با سبزى سرخ مى‌کنیم و فلفل و ادویه و زردچوبه را کمى زیادتر از ادویه‌هاى دیگر به آن اضافه مى‌کنیم تا رنگ آن کاملاً زرد شود.بعد از سرخ شدن مواد مقدارى آب به آن اضافه مى‌کنیم تا کاملاً روى مواد را بپوشاند، هنگامى که آب جوش آمد برنج را که از قبل خیسانده بودیم به آن اضافه مى‌کنیم تا آب آن کاملاً بخار شود و دم بکشد.
۷ ـ عنکاس ankas (ماهى مرکب)

عنکاس را که از قبل آماده کرده و گوشت آن را به صورت مربع‌هاى کوچک قطعه قطعه کرده‌ایم با مقدارى آب و خرما در دیگ زودپز مى‌گذاریم تا کاملاً پخته و نرم شود.

مقدارى سیب‌زمینى خلال شده را سرخ مى‌کنیم و آنگاه پیاز خرد شده را کمى تفت مى‌دهیم و عنکاس‌ها را به آن اضافه مى‌کنیم بعد سیب‌زمینى را که سرخ کرده بودیم با یک عدد فلفل سبز و رب گوجه به آن اضافه مى‌کنیم آنگاه نمک، فلفل و ادویه به آن زده و چند دقیقه با شعله کم حرارت مى‌دهیم.
۸ ـ عنکاس خشک شده یا (کوسه خشک)

عنکاس (ماهى مرکب) را بعد از تمیز کردن به صورت برگه‌هاى نازک و بلند درآورده و در مقابل آفتاب آویزان مى‌کنیم تا کاملاً خشک شود، براى خشک شدن حداقل ۱۰ روز باید زیر آفتاب باشد آن وقت روى ذغال یا شعله گاز کباب مى‌کنیم و بعد آن را مقدارى مى‌کوبیم تا بافت گوشت از هم باز شود و ذغال آن گرفته شود. مقدارى لیمو روى آن ریخته و با خارک خرما صرف مى‌نماییم. (خرمایى که هنوز رطب نشده است)گوشت کوسه را هم به همین ترتیب درست مى‌کنند.این روش بیشتر براى مصرف در تابستان است و در فصل خارک و رطب استفاده مى‌شود.
۹ ـ برنج دیشو dishow (شیره خرما)

مقدارى شیره خرما را در آب حل مى‌کنیم تا رقیق شود و آن را در قابلمه روى گاز مى‌گذاریم تا کاملاً جوش آید، آب برنجى را که قبلاً خیسانده‌ایم گرفته و آن را در آب و شیره جوش آمده مى‌ریزیم تا آب بخار شود و دم بکشد (پلو شیرین) این پلو را با ماهى تلال برشته شده یا سرخ شده استفاده مى‌کنند.
۱۰ ـ پودینى کوسه یا سفره ماهى poodane

کوسه را قطعه‌قطعه مى‌کنیم و با پوست در آب نمک و زردچوبه مى‌جوشانیم تا کاملاً پخته شود، بعد از پخته شدن پوست و استخوان آن به راحتى کنده مى‌شود، گوشت پخته شده را کاملاً له مى‌کنیم و آن را مى‌فشاریم تا آب آن گرفته شود و ماهى له شده خشک شود (این کار را براى برطرف شدن بوى کوسه ماهى حتماً باید انجام داد) بعد آن را با پیاز و سبزى (گشنیز و شوید و پیاز خرد شده) در روغن سرخ مى‌کنیم مقدارى رب گوجه و لیموعمانى خشک به آن اضافه مى‌کنیم در قابلمه مى‌گذاریم تا کاملاً پخته شود و آب آن بخار شود. این روش براى تهیه پودینى سفره ماهى هم استفاده شود. (سفره ماهى ببرى یا خال‌دار)
۱۱ ـ متبک (motabak) ـ پلو

ماهى‌ها را که قبلاً نمک زده‌ایم از نمک شسته و بعد آنها را در روغن سرخ کرده و به آن ادویه، زردچوبه و فلفل اضافه مى‌کنیم و روى مواد تهیه شده به اندازه کافى آب مى‌ریزیم، بعد از جوش آمدن آب برنجى را که قبلاً خیس کرده‌ایم به آن اضافه مى‌کنیم در ظرف را مى‌گذاریم تا کم‌کم پخته و دم بکشد.
۱۲ ـ حلا یا کاتوغ تخم‌مرغ katog-hala

پیاز خرد شده را با زردچوبه در روغن سرخ مى‌کنیم بعد سیب‌زمینى کوچک و گلوله را به آن اضافه مى‌کنیم تا کاملاً پخته و سرخ شود، سپس مقدارى آب و تمر هندى که از قبل آماده شده است را به آن اضافه مى‌کنیم هنگامى که جوش آمد و سیب‌زمینى آن نرم شد تخم‌مرغ را بدون اینکه بزنیم در قابلمه مى‌ریزیم و صبر مى‌کنیم تا خودش را بگیرد بعد مقدارى رب به آن اضافه کرده و براى معطر ساختن غذا از ادویه و هل استفاده مى‌کنیم.
۱۳ ـ کلمبا ارزن kolomba

ارزن را در هاون ریخته و آن را با آب خرما نمناک مى‌کنیم و آنقدر ارزن‌ها را مى‌کوبیم تا پوست آنها کاملاً جدا شود، ارزن‌ها را مى‌خیسانیم و بعد در قابلمه آب جوش ریخته و ماهى را که در آب نمک و زردچوبه جوشانده‌ایم استخوان‌هاى آن را کشیده و با سبزى (شوید و گشنیز) مخلوط مى‌کنیم و هنگامى که ارزن در حال جوش قوام آمد ماهى و سبزى را به آن اضافه مى‌کنیم تا غلیظ شود و کمى با ماهى و سبزى بجوشد تا کاملاً جا بیفتد.
۱۴ ـ خوراک ملوک (صدف دراز) malook

گوشت صدف را جدا کرده و کاملاً آن را شسته و شکم و زایده‌هاى آن را جدا مى‌کنیم. براى تمیز کردن یک کیلو صدف حداقل دو ساعت وقت نیاز است. بعد آن را در یک لیوان آن نمک و زردچوبه و پیاز خرده شده مى‌جوشانیم تا کاملاً پخته و نرم شود و آبى در آن نماند. سپس روغن را داغ کرده و صدف‌ها را با پیاز در آن ریخته و مقدارى رب و گوجه رنده شده هم به آن اضافه مى‌کنیم و همه را با همه در روغن تفت مى‌دهیم تا کاملاً سرخ شود. مقدارى ادویه، فلفل و مخصوصاً فلفل سبز به آن اضافه مى‌نماییم.
۱۵ ـ پلشک صدف حلزونى palshk

صدف‌هاى حلزونى را در آب نمک مى‌جوشانیم بعد با سوزن گوشت صدف را بیرون مى‌آوریم و شکم آن را جدا مى‌کنیم. گاهى به صورت آب‌پز مصرف مى‌شود و گاهى هم در روغن و پیاز و رب گوجه تفت مى‌دهند.
۱۶ ـ خوراک ماهى متوتا یا حشینه matoota

ماهى متوتا یا حشینه بیشتر براى تهیه مهیاوه (نوعى سس ماهى است که روى نان محلى زده مى‌شود) استفاده مى‌شود. گاهى سر و دم متوتاى تازه را جدا مى‌کنند و شکمش را پاک کرده و در روغن و پیاز داغ سرخ مى‌نمایند و گاهى هم آب تمر هندى یا رب گوجه‌فرنگى و فلفل سبز به آن اضافه مى‌کنند.
۱۷ ـ کاتوغ یا حلا ماهى katig-hala

پیاز خرد شده را در روغن سرخ مى‌کنیم و سبزى (گشنیز و شوید) سیر و فلفل سبز و گوجه‌فرنگى رنده شده را به آن اضافه مى‌کنیم. ماهى نمک زده شده را که از قبل آماده کرده‌ایم از نمک شسته و قطعه‌هاى متوسط ماهى را به آن اضافه مى‌کنیم و کمى با سبزى و سیر در روغن تفت مى‌دهیم بعد از تفت دادن مقدارى آب به آن اضافه مى‌کنیم تا روى مواد را کاملاً بپوشاند بعد از چند دقیقه جوشیدن کاتوغ آماده است.


۱۸ ـ هوارى چکو میگ (پلو بچه میگو) یا لارو خشک شده میگو

این نوع میگو بعد از فصل تخم‌ریزى در جنگل حرا صید مى‌شود. بعد از جوشاندن در آب دریا آن را خشک کرده و به بازار مى‌آورند. قیمت هر کیلو لارو خشک شده بچه میگو ۱۵۰۰ تومان است.میگوى خشک را مى‌خیسانیم و پوست آن را مى‌گیریم، پیاز خرد شده را تفت مى‌دهیم بعد میگو را به آن اضافه مى‌کنیم، بعد از سرخ شدن مقدارى زردچوبه روى آن مى‌ریزیم و بعد مقدارى آب اضافه مى‌کنیم و عدس آب‌پز شده را همراه با حدود ۲ استکان آب سوراغ (نوعى سس است که با ماهى ساردین و خاک سرخ هرمز ساخته مى‌شود) به آن اضافه مى‌کنیم بعد از جوش آمدن برنج خیسانده شده را اضافه مى‌کنیم تا آب آن بخار شده و دم بکشد.
۱۹ ـ چرخدیه‌یى (پلو) char.kdue.e

پیاز خرد شده را در روغن و زردچوبه سرخ مى‌کنیم، ماهى جوشانده را له مى‌کنیم و آب آن را مى‌گیریم تا کاملاً خشک شود بعد ان را با سبى (گشنیز، شوید، شنبلیله) لیمو عمانى، ادویه، پیاز خرد شده سرخ مى‌کنیم و آبى که ماهى را در آن جوشانده بودیم مى‌گذاریم تا بجوشد و برنج را به آن اضافه مى‌کنیم. قبل از اینکه دم بکشد، به موادى که قبلاً آماده کرده بودیم تخم‌مرغ اضافه مى‌کنیم و مواد آماده را روى برنج مى‌ریزیم و صبر مى‌کنیم تا پخته شود و دم بکشد.
۲۰ ـ کوفته ماهى مومغ (ساردین) momaga

سر و پولک ماهى ساردین را جدا کرده، شکم آن را خالى مى‌کنیم و در آب نمک و زردچوبه مى‌جوشانیم. بعد از جوشیدن پوست و استخوان آن را جدا مى‌کنیم. ماهى پخته شده را کاملاً له مى‌کنیم و آب آن را مى‌گیریم. مقدارى فلفل، ادویه و سبزى (گشنیز و شوید) نمک، تخم‌مرغ، سیب‌زمینى آب‌پز و فلفل سبز به آن اضافه مى‌کنیم. از پیاز خرد شده کمتر استفاده مى‌شود زیرا پیاز باعث مى‌شود هنگام سرخ شدن مواد از هم بپاشند. بعد از مخلوط کردن کامل مواد آن را به صورت دایره‌هاى کوچک در روغن داغ پهن مى‌کنیم تا سرخ شود.
۲۱ ـ خوراک سینگو (خرچنگ) singow

خرچنگ را بعد از جمع‌آورى در دیگ بدون آب ریخته و با شعله کم حرارت مى‌دهیم. مى‌توانید مقدارى نمک هم روى آنها بپاشید. هنگامى که خرچنگ‌ها پخته مى‌شوند به رنگ آجرى درمى‌آیند و به صورت بخارپز استفاده مى‌شود.

گاهى گوشت آن را درمى‌آورند و در روغن و پیاز و فلفل سبز و ادویه و زردچوبه تفت مى‌دهند.
۲۲ ـ هوارى ماهى شور

ماهى شور را باید قبلاً در آب شیرین به مدت ۲ ساعت خیس کرده و در طول این مدت چندبار آب آن را عوض کنیم تا نمک اضافى جذب شده در گوشت، از گوشت خارج شود. سپس فلس و استخوان آن را جدا مى‌کنیم و گوشت‌ها را به صورت تکه‌هاى کوچک مى‌بریم. پیاز خرد شده را سرخ مى‌کنیم و مقدارى زردچوبه و ادویه همراه با گوشت‌هاى تکه شده به آن اضافه مى‌کنیم. پس از شستن برنج مواد آماده شده را به آن اضافه مى‌کنیم، حال به دو صورت مى‌توانیم آن را بپزیم و دم کنیم. ۱ ـ شعله گاز یا چراغ ۲ ـ فر. در موقع استفاده از شعله گاز یا چراغ پس از تمام شدن آب برنج، گرد لیمو را روى برنج داخل دیگ پاشیده و دمى را روى آن قرار مى‌دهیم، ولى اگر از فر استفاده مى‌کنیم پس از پاشیدن گرد لیمو دیگر نیازى به گذاشتن دمى ندارد (اگر سیب‌زمینى ریز باشد آن را با پوست در دیگ مى‌ریزیم)


۲۳ ـ زیبون سور

سیب‌زمینى خلال شده را در روغن سرخ مى‌کنیم بعد از بیرون آوردن سیب‌زمینى از ماهى‌تابه، پیاز رنده شده را در آن ریخته و مقدارى که تفت داده شد، سورهاى جوش داده شده از قبل را همراه پیازها سرخ مى‌کنیم و مقدارى ادویه و فلفل به آن اضافه مى‌کنیم و بعد از سرخ شدن مقدارى برنج پخته شده را در کف دیگ ریخته و مواد را روى آن مى‌ریزیم و مابقى برنج را روى ماهى‌ها مى‌ریزیم و مى‌گذاریم تا دم بکشد.
۲۴ ـ ماهى شور دودى

ابتدا ماهى شور را مى‌جوشانیم تا نمک اضافى آن گرفته شود. بعد از نرم شدن ماهى آن را صاف کرده و آب آن را مى‌گیریم و به تکه‌هاى کوچک تقسیم مى‌کنیم بعد در یک عدد پوست پیاز تقریباً ضخیم مقدارى روغن داغ شده مى‌ریزیم و گوشت ماهى را در یک دیگ کوچک ریخته و پوست پیاز را که روغن در آن است روى ماهى که در دیگ است مى‌گذاریم و آتش ذغال که قبلاً آماده نموده‌ایم و رنگش قرمز شده است را در روغن مى‌اندازیم و فوراً درب ظرف را مى‌بندیم تا بوى ماهى کباب شده به خود بگیرد روى شعله کم مى‌گذاریم تا حدود ۲۰ دقیقه پخته شود.
۲۵ ـ ماهى سرخ کرده

پس از تمیز کردن ماهى‌ها کمى نمک به آنها زده و به مدت نیم ساعت مى‌گذاریم بماند. بعد آنها را مى‌شوییم و مقدارى زردچوبه و فلفل و ادویه روى آن مى‌پاشیم. در صورت دلخواه مى‌توانیم مقدارى آرد نیز به این مواد اضافه کنیم روغن را در ماهى‌تابه داغ کرده و ماهى‌ها را در آن سرخ مى‌کنیم. وقتى هر دو طرف آن سرخ شد از ماهى‌تابه بیرون مى‌آوریم، مى‌توانیم همراه این غذا مقدارى سیب‌زمینى خلال شده و گوجه‌فرنگى حلقه‌حلقه شده را نیز سرخ نماییم.
۲۶ ـ کاتوخ سور پیاز

ماهى شور را در آب مى‌خیسانیم و بعد از خیساندن و گرفتن نمک اضافى آن، ماهى‌ها را همراه با مقدار زیادى پیاز سرخ مى‌کنیم و زردچوبه و فلفل و ادویه را به آن اضافه مى‌کنیم و بعد از سرخ شدن مواد، سیب‌زمینى درشت بریده شده را در آن مى‌ریزیم. البته مى‌توانیم قبل از سرخ کردن پیازها، سیب‌زمینى را سرخ کنیم بعد بیرون آوریم و مراحل بعدى را شروع کنیم. سپس مقدارى تمر هندى را که در کمى آب خیسانده و صاف کرده‌ایم به مواد اضافه مى‌کنیم تا جوش بیاید. بعد از جوش آمدن کاتوخ شعله گاز را کم کرده و مقدار کمى رب نیز براى خوش‌رنگ شدن غذا به آن اضافه مى‌کنیم و با شعله کم مى‌گذاریم تا کاملاً جا بیفتد (مى‌توانیم به جاى ماهى شور نیز از میگوى تازه استفاده کنیم همراه با مقدارى نمک)
۲۷ ـ هوارى مورگیه (شویدى)

پیاز رنده شده را در روغن تفت مى‌دهیم و سبزى (گشنیز و شوید) را به آن اضافه مى‌کنیم و پس از کمى سرخ شدن ماهى گلو را که قبلاً جوش داده و تمیز کرده‌ایم همراه با ادویه و زردچوبه و فلفل روى آن مى‌ریزیم و مقدارى آب اضافه مى‌کنیم، پس از جوش آمدن، برنج شسته شده را در آن ریخته و به مقدار لازم نمک روى آن مى‌ریزیم، قبل از تمام شدن آب و در حین نرم شدن برنج، گاز را خاموش کرده و به صورت سوپ استفاده مى‌کنیم.
۲۸ ـ سوراغ

سر ماهى مومغ (ساردین) را جدا کرده و شکم آن را خالى مى‌کنیم و بعد آن را تمیز شسته و با نمک زیاد در ظرفى که درب آن محکم بسته شود مى‌گذاریم تا ۱۰ روز بماند و بعد مقدارى خاک سرخ (گلک) را در آب حل مى‌کنیم که غلیظ باشد و ماهى‌هاى مانده شده را در این محلول زده و دوباره در ظرف مى‌ریزیم و مقدارى از این محلول را روى ماهى‌ها مى‌ریزیم و پوست لیمو و نارنج را روى مواد مى‌گذاریم.
۲۹ ـ مهیاوه

براى تهیه مهیاوه سر و شکم ماهى کوچک متوتا (کاشغ) را جدا کرده و آن را تمیز مى‌کنیم و در هواى آزاد خشک مى‌نماییم، پس از خشک شدن آن را مى‌کوبیم تا کاملاً پودر شود بعد به اندازه ماهى پودر شده نمک به آن اضافه مى‌کنیم. (اگر ماهى یک کیلو بود، یک کیلو هم نمک به آن اضافه مى‌کنیم). بعد تخم گشنیز و خندل سرخ و رازیانه تمیز و خشک شده را نیز پودر کرده و به مواد بالا اضافه مى‌کنیم، سپس مقدارى آب در آن ریخته و پوست نارنج را به آن اضافه کرده و تا سه روز در آفتاب مى‌گذاریم بعد از سه روز قابل استفاده مى‌باشد. در طول این سه روز مواد کاملاً تخمیر مى‌شود.
۳۰ ـ ماهى شور (هور)

ماهى را تمیز کرده و گوشت بدون استخوان آن را با کارد شیار، شیار مى‌کنیم و نمک را به مقدار زیاد در لابه‌لاى ماهى مى‌زنیم و با فشار زیاد در ظرف درب‌دارى مى‌گذاریم و پوست نارنج را در آن مى‌ریزیم بعد از مدتى به خوبى عمل مى‌آید.





:: برچسب‌ها: , آشپزی سنتی و محلی جزیره قشم , بهترین مراکز خرید قشم , طرز تهیه غذاهای محلی قشم , غذاهای بومی قشم , قیمت لباس در قشم ,
:: بازدید از این مطلب : 1
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
تاریخ انتشار : سه شنبه 30 آبان 1396 | نظرات ()
مطالب مرتبط با این پست
لیست
می توانید دیدگاه خود را بنویسید


نام
آدرس ایمیل
وب سایت/بلاگ
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه: